ინტერვიუერი: ნუკა ღამბაშიძე

ნინო დარბაისელ სტრონი დაიბადა 1961 წლის 8 მარტს თბილისში. დაამთავრა თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ფილოლოგიის ფაკულტეტი. იბეჭდება 1974 წლიდან, ფართო დებიუტი შედგა 1977 წელს ქართული პოეზიის ყოველწლიურ ანთოლოგიაში “პოეზიის დღე”. გამოცემული აქვს ლექსების კრებული “ახალდედები” (მერანი, 1987), “ჩემი სიყვარულის ბწკარედი” (ლომისი, 1996), “ძილისპირული” (მერანი, 2002), “დიოტიმა” (მერანი, 2005 და 2006).

საქართველოს მეცნირებათა ნაციონალური აკადემიის გამომცემლობა “მეცნიერების” მთავარი რედაქტორი (1990-1995). საქართველოს კულტურულ ურთიერთობათა ცენტრ “კავკასიური სახლის” დირექტორის მოადგილე სამეცნიერო-საგამომცემლო დარგში (1994-1997). დაცული აქვს დისერტაცია თემაზე “ქართული ვერლიბრი” (1992). 1999 წლიდან დარბაისელი იყო შოთა რუსთაველის ქართული ლიტერატურის ინსტიტუტის თანამშრომელი. 2000 წლიდან მუშაობდა “გალაკტიონის კვლევის ცენტრში”.

ამჟამად ცხოვრობს აშშ-ში და არის ამერიკის მოქალაქე. დაკავებულია სხვადასხვა სახის საქველმოქმედო საქმიანობით. აქტიურად  თანამშრომლობს ქართულ პერიოდულ გამოცემებთან. 2019 წელს გამოიცა  მის მიერ ინგლისურად თარგმნილი ქართველ ქალთა პოეზიის ორენოვანი ანთოლოგია, სათაურით ,,ვათავისუფლებ”( გამ. “ინტელექტი”). არის “ ამერიკის პოეტთა აკადემიის” წევრი.

პენცენტრი: თქვენ წერთ, გამოქვეყნებული გაქვთ პოეტური კრებულები და ამავე დროს,  ეწევით აკადემიურ საქმიანობას. შეგიძლიათ თქვათ, რომ რომელიმე არის თქვენი უპირველესი პროფესია? 

ნდ: სულ ხუთი პოეტური კრებულის ავტორი ვარ. ვიცი, ეს სამოცი წლის ასაკისთვის ძალიან ცოტაა, მაგრამ,  ვფიქრობ, საკმარისია იმისთვის, რომ თავს დარწმუნებით ვუწოდო პოეტი. ლექსების სხვა ავტორებს, თუნდაც დამწყებებს,  სხვანაირად ვერც  მოვიხსენიებდი, მაგრამ საკუთარ თავზე თქმული  ეს სიტყვა როგორ შემაშინებლად ჟღერს! სამეცნიერო ნაშრომებისა და ლიტერატურული წერილების რაოდენობა - არ დამითვლია, ბევრი არ იქნება, არც ინტერესთა ფართო სფეროს შემოწერს, სულ პოეზიას ეხება.

პროფესიას რაც შეეხება,  ჩემი უპირველესი პროფესია ქართული პოეზიის მსახურებაა, ეს  კი ხან ლექსის წერას ითხოვს ჩემგან, ხან ლექსისა და პოეზიის ამა თუ იმ ასპექტის კვლევას, ხან - მთარგმნელობას, ხან - რედაქტორობას,  ხან - მასწავლებლობას  (ვერც მენტორობას ავცდენილვარ),  მოკლედ,  მთელი ცხოვრება  პოეზიის ველს  დიდად არ მოვშორებივარ, თუ არ ჩავთვლით  ბავშვობიდანვე “თვითნაკისრ”  ყოფით ვალდებულებებს, პასუხისმგებლობას  ოჯახის მიმართ, რასაც, გამოგიტყდებით და,  მუდამ პოეზიაზე წინ ვაყენებდი, იქნებ იმ იმედითაც, რომ ერთხელაც ეს საქმე მოილეოდა და სუფთა სინდისით ვუძღვნიდი თავს იმ სფეროს, ურომლისოდაც მე - მე არა ვარ. ხოლო “მედ ყოფნა”, როცა ჩემ გვერდით მყოფ ადამიანებს იმჟამად პოეტი კი არა, ყოფითი ტვირთის შემამსუბუქებელი, მშველელი ხელის გამწვდელი სჭირდებათ, გაუმართლებელ  თავკერძობად მიმაჩნია. თავკერძობა ეგოიზმს ნიშნავს არა, ქართულად?

პენცენტრი: ახდენს თუ არა თქვენი, როგორც მკვლევრის ცოდნა და გამოცდილება, გავლენას თქვენს შემოქმედებაზე? გეხმარებათ თუ არა ახალი ფორმების აღმოჩენაში და სრულყოფაში?

ნდ: რომ ჩამოვთვალო ქართველი პოეტი ქალებიდან რამდენია დღეს ფილოლოგიის დოქტორი, დაწყებული ლია სტურუადან, იმხელა სია გამომივა,   რომ ვინმე აუცილებლად გამომრჩება, ერთი მათგანი - მეცა ვარ, იმ განსხვავებით, რომ დისერტაციის თემა ლექსმცოდნეობის სფეროდან ავირჩიე, ,,ქართული ვერლიბრი”.  რატომ ეს და არა სხვა რამ?  ვაფასებ შემოქმედებს, რომელნიც გენიალური ინტუიციით  ქმნიან შედევრებს, მაგრამ   ღმერთი ასე ყველას როდი სჯის მძიმე საჩუქრით, ზოგს,  მაგალითად ჩემნაირებს,  ისეთ, იმხელა ნიჭს მისცემს ცხოვრების  საგზლად,  ბოხჩაში გამოკვრა და  ზურგზე მოდგება რომ არ გაუჭირდეს. თუ  დროზე ადრე  შემოგეჭმება, არც ესაა დიდი დანაკარგი სამყაროსათვის, მაგრამ რაკი მაინც უფლის ნაბოძვარია, სხვა გზა არა გაქვს, უნდა კეთილი ინებო და მოუარო. ესეც არ იყოს, მე მჭირდება, მაქსიმალურად კარგად ვიცნობდე საქმეს, რომელსაც ხელს ვკიდებ.

კონვენციურ ლექსებს ადვილად ვწერდი, იქნებ მეხსიერების პათოლოგიაც დამყვა, სიტყვები ჩემს გონებაში იმთავითვე  სარითმო ბუდეებად იყო დალაგებული, მაგრამ უფრო ვერლიბრი მიზიდავდა იმდროინდელი თავისი იდუმალებით, თან სახელიც როგორი ერქვა, გვიანსაბჭოთა ტოტალიტარიზმის  ეპოქელი ახალგაზრდისთვის თავბრუდამხვევი! -  “თავისუფალი ლექსი”.

რაკი პროფესიით - ლექსმცოდნე ვარ, ხოლო მოწოდებით -  პოეტი, ჩვევად მაქვს, კალმით, (კლავიატურით)  პრაქტიკულად  ვსინჯო რაღაცეები, რაც თეორიულ  ლიტერატურაში  ან სხვადსხვა დროის ავტორთა შემოქმედებაში ჩემს ყურადღებას მიიქცევს. ვთამაშობ სხვა ავტორთა სტილებით.  ეტიუდებს ვუწოდებ ხოლმე სათაურად ასეთ რაღაცებს.  ყოფილა შემთხვევა, არცთუ ბევრი, რომ ეტიუდზე მუშაობისას რაღაც იმდენად ინდივიდუალური გამომსვლია, რომ სათაურით, საკუთარ ლექსად გამომიქვეყნებია.

სიკვდილზე ყველა ადამიანი განსაკუთრებით მაშინ ფიქრობს, როცა შინიდან შორს მიემგზავრება, თანაც სამუდამოდ. საქართველოს დატოვებამდე მოვაგროვე გამოტენილი უჯრებიდან  ეს ჩემი ეტიუდები და  “დავშრედე”, ვაითუ,  მოვკვდე და ვინმეს ეს ყველაფერი ჩემი ინდივიდუალური შემოქმედება ეგონოს და თავის მოსაჭრელად წლისთავამდე წიგნადაც გამოსცეს-მეთქი. იციან ხშირად ამგვარი მეტიჩრობები ჭირისუფლებმა.

პენცენტრი: როგორ ფიქრობთ, რამდენად განსაზღვრავს ენის მოქნილობა და მიმღებლობა ამ ენაში პოპულარულ პოეტურ ფორმებს? შეიძლება თუ არა, რომ ენამ კონკრეტული ფორმა განდევნოს?

ნდ: რა დასაფიქრებელი კითხვაა! ფორმულირებას იქნებ ბოლომდე ვერც  ჩავწვდი, მაგრამ ვფიქრობ, რომ  გაინტერესებთ, ენის ბუნებისა და პოეტურ ფორმათა, გამომსახველობით საშუალებათა ურთიერთობის დინამიკა როგორ წარმომიდგენია.

არ არსებობს აზრი, რომლის გამოთქმაც ქართულ ენას არ  შეუძლიაო, ნიკო მარის სიტყვებია, როგორც მახსოვს.

ასევე, მჯერა რომ წარმოუდგენელია რამ, რაც ქართულ პოეზიაში, ქართული ლექსის საშუალებით ვერ გამოითქმის.

დღეს არ არსებობს რაღაცის მაგალითი? რა პრობლემაა!  მაშინვე გაჩნდება, როგორც კი ვინმე ნიჭიერი ავტორი მოისაკლისებს.

ოსტატობაც -  აუცილებლად ნიჭის სახეობაა.  ოსტატობა ნიჭის ნაკლებობის კომპენსაციას ასე თუ ისე შესძლებს, აი, ნიჭი კი  - ოსტატობის გარეშე  - უბრალოდ, საცოდაობაა!

მეშინია, კითხვას არ ავცდე და უფრო კონკრეტულად პასუხს შევეცდები.

პოეზია არის ენის საგანძური, ანუ მასში მხოლოდ ის ინახება, რაც ენას ძვირფასი აქვს, ამ საგანძურში რომ ენიდან რამე მოხვდეს, საჭიროა, დე-ფორმაცია განიცადოს და  ახლიდან დაიბადოს, იშვას.  პოეზიის ენა -  დე-ფორმირებული ენაა. რაკი ჩვენ, ადამიანები ენას ძირითადი ფუნქციებითაც ვიყენებთ ყოველდღიურობაში, გვექმნება ილუზია, რომ პოეზიის მასალას ვფლობთ,  პოპულარულ  რიტმულ დინებასაც ავყვებით ინერციით  და ლექსიც მზადაა:  რითმა - აქვს? აქვს! გულწრფელი არის? - არის!  პოეტური სიტყვები და სახეები არის? არის! აბა, ვინმემ  გაბედოს და გვითხრას, რომ ამ ყველაფრის მიუხედავად,   ლექსი კარგი მაინც არ არის.

მე მჯერა, რომ ენას განა არ შეუძლია,  არამედ არ უნდა, რომ რომელიმე,  კონკრეტული ფორმა რაკი მიიღო, განდევნოს. პოეზიად ქცევის ყოველი ახალი, წარმატებული ჯერი ენისთვის  ზეიმია,  ძეობაა, რომელზეც “ჭირთ აღარ მოიხსენებსა”.

გალაკტიონამდე ენა, რომლითაც იგი პოეტობდა, არ არსებობდა. გენიოსმა თავისი ენა თავისთვის შექმნა, შექმნა  ისეთი, როგორიც უნდოდა და სჭირდებოდა.  ეპიგონებმა  - მისი პოეტური  ენა (ფართო გაგებით) ჯერ  აითვისეს, გაისიგრძეგანეს და მერე პირველწყაროს , ანუ გალაკტიონს  ერთხმად რქენა დაუწყეს. დავძლიოთ, დავძლიოთო. წადი, რა, დალოცვილო, შენც იშრომე და შენი ენა შექმენი! ნახე ერთი,  როგორია!

ახლა სერიოზულად: თუ ლექსწყობის სისტემებზე ვსაუბრობთ, ენის ბუნება აქ გადამწყვეტ როლს თამაშობს. ასევე, საუკუნეთა მანძილზე ყველა კულტურულ ენას  აქვს ლექსის პრევალირებული მყარი ფორმები. დღეს, გლობალიზაციის შედეგად, დღეს უკვე   ყველას აქვს წვდომა სხვადასხვა ენის  პოეტურ მონაპოვარზე, მემკვიდრეობაზე და მიმდინარე პროცესებზეც  და ენებიც უფრო გახსნილნი,  მიმღებლურნი არიან სიახლეთა მიმართ, იზოლაცია ახლა უკვე  საერთო პროცესებიდან გამოთიშვასა და საბოლოოდ, ოდენ კულტურის  ისტორიის კუთვნილებად გაქვავებას უდრის.

პენცენტრი: თქვენ არაერთი სტატია გაქვთ გამოქვეყნებული გალაკტიონის შემოქმედების შესახებ, თქვენი აკადემიური საქმიანობა დიდწილად მას უკავშირდება. რატომ არის ის დღესაც კვლევის ასეთი აქტიური საგანი?

ნდ: მთელი თხუთმეტსაუკუნოვანი ქართული ლიტერატურის  ისტორიაში გალაკტიონი უნიკალურია იმითაც,  რომ უზარმაზარი წერილობითი მემკვიდრეობა დაგვიტოვა. მისი არქივის დამუშავებასა და გამოცემას სიცოცხლის ბოლო წლები უძღვნა იზა ორჯონიკიძემ და საარქივო გამოცემით დააგვირგვინა.  გალაკტიონოლოგიური კვლევები ამის შედეგად სრულიად სხვა, მაღალ საფეხურზე  ავიდა. ყველაფერი ღირებული, რაც ამ მხრივ შექმნილა, ინტელექტუალურთან ერთად,  ფიზიკურ შრომასაც არანაკლებს მოითხოვდა, ადამიანური ენერგია, რაც კარგ საქმეს უნდა მოხმარებოდა, ტრანსპორტსა და გამოწერილი წიგნის თუ სხვა რამ მასალის ლოდინში  იფლანგებოდა  ახლა საქმე ძალიან გაიოლებულია, შინიდან გაუსვლელად, არქივებსა და საცნობარო თუ სხვა რამ გამოცემებში  ქექვის გარეშე,  შეგიძლია შეამოწმო შენი კონცეფცია, ვიდრე გამოკვლევად აქცევდე. ახალი თაობის გალაკტიონოლოგებს ამ მხრივ, ფუფუნების პირობები ელით.   ძალიანაც მშურს მათი!  გალაკტიონის კვლევის ცენტრმა , რომელსაც ადრე თეიმურაზ დოიაშვილი, ასევე, როსტომ ჩხეიძე ხელმძღვანელობდა, თუნდაც კრებულ “ გალაკტიონოლოგიის” ტომების გამოცემით მყარი ბაზა შექმნა  შემდგომი კვლევებისა და დარგის განვითარებისთვის. გალაკტიონი ძალზე ენიგმატური პოეტია, მის მრავალ ლექსზე დაყრდნობით, თითო ლექსის მრავალმხრივი შესწავლით  პოეტური ენციკლოპედიის გამოცემაა შესაძლებელი და საჭიროც, მარტო “არტისტული ყვავილები” ავიღოთ, ასი წლის გახდა შარშან ეს კრებული და მასზე დღემდე  სულ ორიოდე ღირებული გამოკვლევაა (ვგულისხმობ, პირველ რიგში, თ. დოაშვილის შრომებს) არადა, შიგ სამუშაო იმდენია, მეცნიერთა არაერთ თაობას გასწვდება, თუ კულტურულ ერად დარჩენა გვიწერია.

რამდენი რამე წაგვიკითხავს, მაგრამ  მაინც არ ვიცით ამ გენიოსის შესახებ! ვერ წამომიდგენია,  დღეს  კი არა, როდესმე აქტუალურობას როგორ დაკარგავს მისი კვლევა.

სამწუხაროა, რომ მე ამ საქმეში ვეღარ ვმონაწილეობ.

პენცენტრი: იქონია თუ არა გავლენა გალაკტიონის მემკვიდრეობამ თქვენს პოეზიაზე?

ნდ: აუცილებლად…. მაგრამ ვფიქრობ, გალაკტიონის მემკვიდრეობამ იმათზე უფრო იქონია გავლენა, ვისაც მისი გავლენის დაძლევა ჰქონდა მიზნად, რადაც არ უნდა დაჯდომოდა ანუ ანტი- გალაკტიონობა ვინც მოიწადინა.

როგორია მუდმივად ასეთ ქმედება-უკუქმედების რეჟიმში გაძლება!

გალაკტიონის წყალობით ქართულმა ენამ “ახლო მიმიშვა”. თუნდაც პოეტური  სიტყვათქმნადობის მისეულ  ხერხებზე დაკვირვებამ ახალი ცდების სურვილი გამიჩინა, ასევე, მისგან ვისწავლე, რომ უნდა დავრჩენილიყავი ქართველ პოეტად და ამასთანავე, თავი მეგრძნო მსოფლიო პოეტური და არა მხოლოდ პოეტური კულტურის მემკვიდრედ, აი, სწორედ ამ ორი წრფის გადაკვეთის წერტილში დგას მისი გოლიათური ფიგურა. გალაკტიონამდე ასეთი რამ მხოლოდ რუსთაველთან მოხდა.

პენცენტრი: თქვენ უკვე რამდენიმე წელია სამშობლოსგან შორს, აშშ-ში ცხოვრობთ. მიუხედავად ამისა, გაქვთ თუ არა ძლიერი ემოციური ბმა ქართულ ყოველდღიურობასთან? რამდენად ახერხებთ, იყოთ ქართული საზოგადოების დისტანციური მაგრამ აქტიური წევრი და ჩაებათ ქვეყანაში მიმდინარე პროცესებში?

ნდ: ემოციური ბმა ქართულ ყოველდღიურობასთან მე რომ მაქვს, ისეთი  უნდა!

ცხადია, ინტერნეტი მაძლევს ამის შესაძლებლობას. ყოფილა შემთხვევები, რომ მანდედან ახლობლებს  უკითხავთ, ხომ არ იცი, ჩვენთან რა ხდებაო.

მესმის მათი, ძნელია, თან  ქვაბში იხარშებოდე და თან ქვაბზე ყოვლსმომცველი წარმოდგენის შექმნა სცადო. დისტანცირება აღქმაში რაღაცეებს აადვილებს.

ქვეყანაში მიმდინარე პროცესებში კი აქტიურად ჩაბმას მე ვერ შევძლებ ორი ძირითადი მიზეზის გამო: ფიზიკურად -  ოკეანის გაღმა ვიმყოფები და ბოლო რვა წელიცაა, მანდეთ საერთოდ  აღარ  ვყოფილვარ. მორალურად კი, იმაზე მეტის უფლება ნამდვილად არა მაქვს, რომ თუ სადმე რამეს საქართველოსთვის საჭიროსა და სასარგებლს გავიგებ ან ვნახავ, მანდაურებს ვაცნობო და რეკომენდაციებით შემოვიფარგლო.

მე ამერიკის მოქალაქე ვარ, რაც იმას ნიშნავს, რომ  გადავწყვიტე და უარი ვთქვი საქართველოს მოქალაქეობაზე, წრფელი  ფიცი დავდე, რომ ყოველთვის და ყველგან დავიცავ მხოლოდ ამერიკის ინტერესებსა და ვემსახურები მხოლოდ მას. ვიღაცისთვის ეს იქნებ ღიმილის მომგვრელად ჟღერდეს,  ჩემთვის კი ამის მერე  საქართველოს პრეზიდენტის სახელზე ორმაგი მოქალაქეობის მოსანიჭებლად  განცხადების დაწერა,  რომლის  კანონიერი უფლებაც, ცხადია,  მქონდა, საკუთარი თავისადმი პატივისცემის დაკარგვას უდრიდა.

პენცენტრი: დღევანდელ, „ციფრულ ხანაში“ ინფორმაცია და ცოდნა ერთ-ერთი ყველაზე ხელმისაწვდომი საგანია. რა დატვირთვას და მნიშვნელობას იძენს ამ პირობებში აკადემია და კლასიკური განათლება? 

ნდ: ციფრულ ხანაში გაუნათლებლად დარჩენა, უბრალოდ, ცუდი არჩევანია.

ძალიან  უნდა მოინდომოს ვინმემ საკუთარი, ოდესღაც სადღაც  მიღებული ცოდნის  ლიმიტებში ჩაკეტვა, რომ ეს მოახერხოს. ნეტა იცოდეთ, რამდენი რამის ხელახლა შესწავლამ მომიწია. არადა, ხომ იყო დრო, ახალგაზრდობაში, როცა თავი ჭკვიანთა და განათლებულთა, ამ ნიშნით რჩეულთა შორის მეგულებოდა! ცხოვრებაში რამდენჯერმე მომიხდა საკუთარი თავის ტყვეობიდან გაღწევა და ნაჭუჭ- ნანგრევებზე  რამდენადაც შემეძლო,  უკეთესი  საკუთარი თავის აგება, მაგრამ ინტერნეტმა ჯერ ბოლო ჭანჭიკამდე დამშალა, დეზორიენტაციის მდგომარეობაში  ჩამაგდო და მერე ნელ- ნელა დავიწყე თვითკონსტრუირება.

კლასიკური, აკადემიური განათლება, რომელსაც ნამდვილად იძლეოდა ჩემს დროს  თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ფილოლოგიის ფაკულტეტი,(ცხადია, შენ უნდა გდომებოდა  განათლების მიღება და შესაბამისადაც გარჯილიყავი) საბოლოოდ ჩემთვის ის საყრდენია, ხერხემალი, კარკასი თუ რამე მსგავსი,  რომელზეც  დაშლა-ნგრევის მერე, ყოველ ჯერზე ახლიდან ვეწყობოდი.

პენცენტრი: პანდემიამ და აგრესიულად გავრცელებადმა ახალმა ვირუსმა მსოფლიო და თითქმის ყველა სფერო სერიოზული გამოწვევების წინაშე დააყენა. განათლების სფეროს მუშაკებს უწევთ დისტანციურ, ონლაინსწავლებაზე გადართვა. როგორ ფიქრობთ, ეფექტიანი  აღმოჩნდება განათლების სისტემა მსგავს საგანგებო რეჟიმში? მზად არიან ამისთვის აკადემიის წევრები, სტუდენტები და მკვლევრები?

ნდ: საქართველო არ მგონია, დიდად იყოს მზად ამ საქმისთვის. ამერიკაში და როგორც ვიცი, სხვა   მოწიავე ქვეყნებში შინიდან ონლაინმუშაობა და ასევე, სწავლება  უკვე კარგახნის წინ დანერგილი პრაქტიკაა.

კარგი იქნებოდა,  ამ ფორსირებულ რეჟიმში კი არ ხდებოდეს ეს  ყველაფერი საქართველოში, არამედ სხვებივით, უკვე ტრადიცია არსებულიყო.

შინიდან ონლაინ-მუშაობასა და სწავლებას ყველაფერთან ერთად, კარგი ეკოლოგიური, ეკონომიკური და ა.შ.  ეფექტები მოაქვს. 

ძალზე სასურველი მგონია, ამ მძიმე პერიოდის შემდეგ “ჰოუმ სქულინგი” ანუ შინ სწავლება  საქართველოშიც დაინერგოს. რამდენი რამ დაიზოგება! აქ როგორ არის, იცით?  შინ სწავლობ და წლის ან სემესტრის ბოლოს აუცილებელ ტესტირებას გადიხარ სახელმწიფოს დადგენილი პროგრამით. თუ ვერ გაივლი ტესტირებას,  ანუ ქულათა სავალდებულო რაოდენობას თუ ვერ მოაგროვებ, ნიშნავს, რომ შემდეგ, უფრო მაღალ საფეხურზე ვერ გადადიხარ.

თუ ეს პრაქტიკა დაინერგა საქართველოში, ნაკლები ხარჯი ექნება ქვეყანას, თუნდაც ის რად ღირს, რომ  სკოლის შენობაში უკეთ შეიძლება სპორტული და კულტურული ცხოვრების მოწყობა, მისთვის გამოყოფილი სახსრების ფარგლებში.

პენცენტრი: როგორ ფიქრობთ, რა არის კულტურის და ხელოვნების მთავარი დანიშნულება ასეთი კრიზისის დროს? როგორ შეიძლება ის დაეხმაროს საზოგადოებას?

ნდ: ასეთი კი არა ნებისმიერი კრიზისისა თუ უკრიზისობის დროსაც  კულტურისა და ხელოვნების მთავარი დანიშნულებაა, იარსებოს, ხან შენელდეს, ხან - სახე იცვალოს, ხან - თავიც მოიმკვდარუნოს, მაგრამ აუცილებად გადარჩეს!

ახლა, ამ ვითარებაში თუ უკვე შექმნილი ხელოვნებითი და კულტურული პროდუქციით ვინმეს/ვინმეებს აამებს და ყოფას გაუადვილებს,  შვებას მოჰგვრის და ასე შემდეგ, ანუ უტილიტარულად იფუნქციებს რაღაც დროის მანძილზე,  რა უჭირს!

ფეისბუქს რომ ვუკვირდები ამ მხრივ ბოლო დროს,   ისე ინტენსიურად ეწაფება ხალხი  საკუთარ თუ  მსოფლიო კულტურული მემკვიდრეობის ამსახავ ვიდეოებსა და იუტუბის ჩანაწერებს, რომ ლამისაა, საბოლოოდ ვირწმუნო - საერთო სასოწარკვეთისას ადამიანებს  ხელოვნება უფრო სწყურდებათ.