საბერძნეთის (თუ ზოგადად ევროკავშირის) კრიზისზე ნიუ-იორკის PEN-ფესტივალზეც აქტიურად საუბრობდნენ. ოღონდ თავად ბერძნებისგან განსხვავებით, ამერიკელი ლიტერატორებისა და ჟურნალისტების ნაწილმა ზუსტად იცოდა, სად უნდა გადაჭრილიყო მსიფლიოს ყველა დიდი თუ ლოკალური პრობლემა... რა გამოცნობა ამას უნდა - ცხადია, Wall Street-ზე! 

ხოდა, რთულია არ დაეთანხმო განათლებულ ამერიკელს...

"ყველა უბედურების სათავე Wall Street-ია და აქ უნდა იფეთქოს მთავარმა რევოლუციამაც! მანამდე არაფერი შეიცვლება; ისევ ფულის გამო მოუნდებათ ომობანების მოწყობა და ისევ არაადეკვატურად ბევრი და ჭუჭყიანი ფული ექნება არაადეკვატურად ცოტა და არცთუ წესიერ ადამიანს!" - დაწერა უოლსტრიტული რევოლუციის ერთ-ერთმა აქტიურმა გულშემატკივარმა. პოეტმა, სხვათა შორის.

Wall steet-ზე სოციალიზმის აჩრდილი დააბიჯებს!

ეს ხალხი უფულობამ და დიდმა სიძვირემ გააბრაზა... სეილი სეილს აღარ გავს! ფეხზე სადგომი ბილეთი რაღაა და 100 დოლარი კი დამიჯდა "მეტროპოლიტენ ოპერაში", წინ მსხდომებს კი, როგორც მოგვიანებით გავარკვიე, სულ მცირე, 1500 დოლარი ქონდათ გადახდილი... ოღონდ ეძინათ სპექტაკლზე. ასეა, ვინც ამდენს იხდის, იმას ყველგან შეუძლია ძილი.

ნიუ-იორკიდან გწერთ.

ამ ქალაქში პირველად აღმოვჩნდი და, ცხადია, შოკში ვარ. კისერი მტკივა, თავი სულ მაღლა მაქვს აწეული... ცათამბჯენები ნისლში იკარგება. გოლიათების პლანეტაა. 

ნიუ-იორკში ამერიკის პენ-ცენტრის და მარტინ ე. სეგალის თეატრის მოწვევით ჩამოვედი. გუშინ (საქართველოსთვის - გუშინწინ; მოგეხსენებათ, აქ სხვა დღეა) გაიხსნა საერთაშორისო ლიტერატურული ფესტივალი (PEN WORLD VOICES - FESTIVAL OF INTERNATIONAL LITERATURE), რომლის ფარგლებშიც წაიკითხავენ ჩემს პიესას "ცივი ჩაი". არა, არა, ქართულ ჩაიზე ნამდვილად არ დამიწერია - ეს პიესა რევოლუციაზეა (შეგახსენებთ, ბოლო ქართული რევოლუცია სწორედ ჩაის დალევით დასრულდა). 

ფესტივალის ერთი დღე რევოლუციურ (რევოლუციაზე დაწერილ) პიესებს ეძღვნება, სადაც ჩემი პიესის გარდა ეგვიპტელი ლაილა სოლიმანის "ტაჰრირის მოედნის დღიურებსა" და ნიუ-იორკელი მაიკლ ფრიდმანის "დაიპყარი WALL STREET"-ს წარმოადგნენ. პიესების კითხვის შემდეგ გაიმართება დისკუსია, სადაც ირანელი მწერალი მუჰამედ დოვლადაბადიც შემოგვიერთდება და თავისი ქვეყნის რევოლუციაზე მოგვითხრობს ამბებს. 

ჩემი პიესის კითხვა დიმიტრი ტროიანოვსკიმ დადგა და მასში მარტინ სეგალის თეატრის მსახიობები იღებენ მონაწილეობას. 

ამ ფესტივალზე ყოველთვის აქტუალური იყო პოლიტიკა, მაგრამ წელს მაინც განსაკუთრებულად პოლიტიზებულია; ნიუ-იორკში მიტინგებია - Wall Street-ს უტევენ. ყველა ეგზალტირებული და ბედნიერია. ჰელენ შოუმ (ფესტივალის მენეჯერმა) მითხრა - ხვალ უმნიშვნელოვანესი დღე გვაქვს, მუშაობა უნდა შევწყვიტოთ და Wall Street-ის "ოკუპანტებს" გამოვუცხადოთ სოლიდარობაო... 

მოკლედ, ვერ ავცდი ამ მიტინგებს. 

რა ვქნა, წავყვე? დავცხო "შავლეგო"? ჩავუტარო მიტინგზე დგომის მასტერკლასი? 

თუმცა ფესტივალის პროგრამა იმდენად საინტერესოა, ვეჭვობ, სადმე წასვლა მოვახერხო. მოხსენებებს წაიკითხავენ ჰერტა მიულერი, სალმან რაშდი და სხვები. ჩვენი მასპინძელი სწორედ ეს უკანასკნელია (რაშდი პენ-ცენტის პრეზიდენტია, თუმცა უკვე მაისის ბოლოს სხვა დაიკავებს მის ადგილს; ასეა, სამუდამო პრეზიდენტობა პენ-შიც არ გამოდის). 

როგორც შეგპირდით, ვაგრძელებ ნიუ-იორკის პენ-ფესტივალის ამბების თხრობას.

ნიუ-იორკის ტემპზე და ხმაურზე წიგნები დაწერილა, ამიტომ ამ "ფენომენზე" საუბრით თავს აღარ შეგაწყენთ, - რაღაც უცნაური გუგუნი ერთ წამსაც არ წყდება და მოვლენებიც ელვის სისწრაფით ენაცვლება ერთმანეთს. ჯერ კიდევ გაოგნებული მაქსიმე გორკი წერდა, ამ ქალაქს არასდროს ძინავსო...  

გორკი სალმან რაშდიმ გაგვახსენა; იმ მწერლებზე საუბრობდა, ვისი წიგნებიც ბოლომდე ვერ ჩაეკითხა. სამაგიეროდ, დიდად აქო ჰენრი მილერი - ახლახანს კიდევ ერთხელ შემომეკითხაო.

ჩემი "ცივი ჩაი", როგორც წინა წერილში მოგახსენეთ, აქაურმა რეჟისორმა დიმიტრი ტროიანოვსკიმ და მარტინ ე. სეგალის თეატრის მსახიობებმა წარმოადგინეს. საკმაოდ ცოცხალი კითხვა გამოვიდა და მაყურებლის რეაქციაც შესაბამისი გახლდათ. აგერ უკვე მერამდენედ ვრწმუნდები: სხვისი არ ვიცი და ჩემი ტექსტების მიმართ ბევრად უფრო ადეკვატური მიდგომა აქვთ უცხოეთში (რეჟისორებსა და მსახიობებს ვგულისხმობ), ვიდრე ზოგიერთ ქართულ თეატრში. აქ ყველაფერი ნაცნობი იყო (ზოგჯერ, მოგეხსენებათ, საკუთარ პიესას ვერ იცნობ): სტილი, ტიპაჟები, ტემპი, სიუჟეტი რაც მთავარია...

დისკუსია თითქმის ერთ საათს გაგრძელდა: მაყურებელი (ამერიკელი მაყურებელი, თურმე, გამაოგნებელი ცნობისმოყვარეობით გამოირჩევა) დაუღალავად გვისვამდა შეკითხვებს ქართულ დრამატურგიაზე, თეატრსა და პოლიტიკაზე...

საქართველოში არ არსებობს ერთიანი სივრცე და მონაცემთა ბაზა, სადაც აღიწერება ქართველი მწერლების ბიოგრაფია, ბიბლიოგრაფია, მოღვაწეობის ადგილი და არეალი.  არ არის სათანადოდ იდენტიფიცირებული მათი სახლ-მუზეუმები, როგორც კულტურული კერების ადგილი. ზოგადსაგანმანათლებლო დაწესებულებებში მოსწავლეებს ნაკლები წარმოდგენა აქვთ იმ რეალურ გარემოზე, სადაც კონკრეტულ მწერლებს უწევდათ ცხოვრება და შემოქმედების რეალიზება. 

თანამედროვე ევროპული კულტურული და საგანმანათლებლო პოლიტიკის პრაქტიკა გვიჩვენებს, რომ ასეთი ტიპის კერები – სახლ-მუზეუმები არის ხიდი, რომელიც აერთიანებს ისტორიას და თანამედროვე პროცესებს. ეს არის ადგილი სადაც ერთმანეთს ხვდება წარსულის გამოცდილება და თანამედროვე ხედვები. 

საქართველოში სათანადოდ არ არის იდენტიფიცირებული მსგავსი სივრცეები: არსებულ სახლ-მუზეუმები სავალალო მატერიალურ მდგომარეობაშია და მათ უმთავრეს ამოცანას წარმოადგენს გადარჩენა და არა განვითარება. 

ლიტერატორებისა და მწერლების გვარ-სახელები, რომელთა ცხოვრება და შემოქმედებაც უამრავ იმპულს იძლევა სამოქალაქო ცნობიერების ამაღლებისათვის არის მხოლოდ ისტორიის კუთვნილება და არ არის აქტუალიზებული თანამედროვე სამოქალაქო და ინტელექტუალურ დისკურსში.

საქართველოს ლიტერატურული რუკა თითოეულ ვიზიტორს საშუალებას მისცემს, ამომწურავი ინფორმაცია მიიღოს სხვადასხვა მწერლის ბიოგრაფიის, ბიბლიოგრაფიის, მისი სახლ–მუზეუმის და მასთან დაკავშირებული ყველა საკითხის შესახებ, ასევე ერთიანად დაინახოს ის არეალი, სადაც საქართველოს ლიტერატურული პროცესები მიმდინარეობდა სხვადასხვა ეპოქაში. ვებ-რუკა საშუალებას მოგვცემს კულტურული ისტორიული და ლიტერატურული პროცესები ერთ ვებ სივრცეში დავინახოთ. 

გადასვლა ლიტერატურული რუკის სრულ ვერსიაზე